Co to jest kaboszon i skąd się wzięła nazwa szlif kaboszonowy?

 

Piękne naturalne kamienie zawsze przykuwały wzrok i w naturalny sposób stawały się ozdobami – rzeźbami, elementami wystroju wnętrz czy biżuterią. Jednak piękno kamienia – jego kolor, rysunek, warstwy, charakterystyczne wrostki, lub wręcz przeciwnie – krystaliczna przejrzystość są widoczne dopiero po jego umiejętnym wyszlifowaniu i wypolerowaniu.

Historycznie najstarszy jest tzw. szlif kaboszonowy – dający gładką lśniącą powierzchnię, bez kantów i ścianek. Nazwę swoją ten rodzaj szlifu wziął od francuskiego słowa cabochon oznaczającego łepek od szpilki. Tu od razu zwrócę uwagę, iż słowo „kabaszon”jest nieprawidłowe i nie powinniśmy go używać.

Kaboszony – czyli kamienie ze szlifem kaboszonowym mogą mieć różny przekrój.

Wśród kaboszonów ze względu na przekrój wyróżniamy:

• kaboszony ze szlifem pojedynczym – czyli płaskim spodem i wypukłością z jednej strony – tu znajdziemy kamienie o szlifie niskim i wysokim
•  kaboszony ze szlifem podwójnym – kiedy kamień jest dwustronnie wypukły, ale wypukłość wierzchu jest większa niż wypukłość spodu
• kaboszony ze szlifem soczewkowatym – kiedy spód i wierzch kaboszonu są jednakowo wypukłe
• kaboszony ze szlifem wypukło wklęsłym – kiedy wierzch jest wypukły, natomiast spód jest wklęsły.

Najpiękniejsze efekty możemy uzyskać stosując szlif kaboszonowy w kamieniach wykazujących migotliwość np. tygrysim oku, grę barw – np. w opalach, opalescencję – np.w kamieniu księżycowym, asteryzm – np. w szafirach i rubinach gwiaździstych, a także ciemnych – przy szlifie wypukło wklęsłym dla rozjaśnienia koloru np. w kaboszonach granatu.

Szlif kaboszonowy stosuje się także do kamieni z pięknymi rysunkami i układem warstwowym np. turkusów czy agatów.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Kaboszony zwykle mają kształt kulisty, eliptyczny lub owalny, ale spotykamy także nieregularne lub fantazyjne kształty.

Kamienie szlifowane szlifem kaboszonowym znajdują swoje zastosowanie w jubilerstwie jako oczka pierścionków czy kolczyków, a także jako większe wisiory. Kamienie należy wtedy zakuć w  cargę (kargę), czyli metalową obejmę / koszyczek lub umieścić w łapkach tzw. pazurkach. Zaznaczyć należy, że kaboszony nie mają otworów, tak więc nie nadają się do zawieszania na sznurku, nawlekania jako korale czy mocowania na szpilce przy robieniu kolczyków.

• 

• 

• 

W świecie biżuterii handmade pojęcie “kaboszon” zyskało nieco szersze znaczenie. Mianem tym zaczęto zwyczajowo określać większy, główny element pracy pomijając jego kształt czy szlif. Dlatego możesz spotkać także „kaboszony” ze szlifem fasetkowym, wykonane ze szkła, żywicy czy ceramiki i nawet o stożkowym spodzie jak np. w kryształach Rivoli Swarovski, które w świecie biżuterii handmade także nazywane są kaboszonami. W takim ujęciu nazwa ta odnosi się raczej do funkcji, jaką pełni element, a nie do jego wyglądu. W dalszej części artykułu będę stosowała tę nazwę właśnie w tym nowym, potocznym i charakterystycznym dla terminologii rękodzielniczej znaczeniu.

W sklepie www.royal-stone.pl znajdziesz kaboszony:

• Kaboszony z kamieni i masy perłowej
• Kaboszony z kociego oka
• Kaboszony ze szkła
• Kaboszony kryształowe
• Kaboszony ceramiczne
• Kaboszony Lunasoft – z wysokiej jakości szkła akrylowego
• Kaboszony akrylowe
• Kaboszony szklane z grafiką
• Kaboszony z żywicy
• Kaboszony millefiori
• Kaboszony z powłoką perłową
• Kaboszony drewniane

Istnieje wiele technik biżuteryjnych, w których wykorzystywane są kaboszony. Wspomniana wyżej metaloplastyka, ale także wire wrapping, czy powszechniejszy haft koralikowy, haft sutasz, beading, makrama, frywolitka czy najprostsze chyba wklejanie kaboszonów w gotowe bazy do kaboszonów lub podklejanie ich krawatkami lub zapięciami broszkowymi.

Jak podklejać kaboszony krawatkami i wklejać je w metalowe bazy znajdziesz we wpisie o krawatkach i wklejaniu kryształków Rivoli Swarovski w srebrne bazy.

Wklejanie kaboszonów – szczególnie tych szklanych podklejanych grafikami w bazy i łączniki to szybki sposób otrzymania bransoletki, zawieszki czy kolczyków. Oprawy do wklejania kaboszonów są dostępne w różnych kolorach. Wspomniane bazy mogą być proste dające skromniejszy, codzienny charakter biżuterii lub bardziej ozdobne i rozbudowane.

O ile wklejanie kaboszonów w bazy, tzw. ramki czy oprawy do kaboszonów, przyklejanie do nich krawatek i zapięć wydaje się proste (należy dobrze dobrać mocny klej – najlepiej dwuskładnikowy i przestrzegać zaleceń producenta kleju), o tyle mocowanie kaboszonów w sutaszu, hafcie koralikowym, makramie czy beadingu może wydać się nieco skomplikowane.

W hafcie koralikowym i sutaszu kaboszony przyklejamy na podkład – np. sztywny filc lub skórę, a następnie uzupełniamy pracę koralikami lub sznurkami sutasz. Kaboszon można dodatkowo, w obu tych wypadkach obszyć koralikowym koszyczkiem, wykorzystując różne rozmiary koralików. (Jak obszyć kaboszon dowiesz się z naszego bloga). Tak obszyty element będzie bardzo trwale i stabilnie umocowany w pracy.

Prace wykonane w technice haftu sutasz z wykorzystaniem kaboszonów

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Do klejenia kaboszonów w hafcie sutasz i koralikowym polecamy kleje z oferty sklepu royal-stone.pl np. klej biżuteryjny Hasulith, uniwersalny klej  Bostik lub klej do biżuterii Rayher, a także uwielbiany przez sutaszystki  klej do tkanin HT2 Gutermann

Prace wykonane w technice haftu koralikowego z użyciem kaboszonów.

• 

• 

• 

• 

W beadingu niestety nie mamy do czego dokleić kaboszonu – musimy ścisło obszyć go koralikami. Do obszywania kaboszonów stosujemy zwykle ścieg tubular peyote i kombinację koralików Miyuki Delica z Toho Round 15/0 lub Toho Round 11/0 z Toho Round 15/0 ważne, aby zachować różnicę w wielkości koralików. Oczywiście są także inne, sposoby mocowania kaboszonów w beadingu – wszystko zależy od naszego doświadczenia, a także od projektu, jaki realizujemy.

• 

• 

• 

• 

 Podobnie jest w makramie czy frywolitce, a także w wire wrappingu – kaboszon musi zostać umocowany między splotami nici, sznurków czy drucików.

• 

• 

• 

Zachęcamy do odwiedzenia kategorii Tutoriale – gdzie znajdziesz wiele lekcji wykorzystania kaboszonów w różnych technikach biżuteryjnych.

Zdobycie pięknego kamienia idealnego do naszej pracy nie zawsze jest proste. W takich wypadkach warto pokusić się o samodzielne wykonanie kaboszonu. Nie jest to wcale trudna sprawa. Samodzielnie możemy wykonać kaboszon korzystając ze szklanych półkul podklejając je wybranym przez nas obrazkiem. W ten sposób będziemy dysponować jedynymi w swoim rodzaju oryginalnymi kaboszonami, których nie ma nikt inny! Jeśli chcesz się dowiedzieć jak samodzielnie wykonać szklany kaboszon z grafiką zajrzyj do wpisu Jak podklejać szklane kaboszony własnymi obrazkami?

• 

• 

• 

 Innym sposobem otrzymania pięknego, niepowtarzalnego kaboszonu jest odlanie go z żywicy. Formy do żywicy, jak i doskonałą do odlewów żywicę epoksydową znajdziesz u nas w sklepie www.royal-stone.pl a na blogu kilka porad jak zabrać się do pracy z żywicą.

• 

• 

• 

Gorąco zachęcam do wykorzystywanie kaboszonów zarówno tych z kamieni, jak i tych szklanych czy z żywicy lub ceramiki we własnych pracach biżuteryjnych.

Zdjęcia prac biżuteryjnych pochodzą z galerii Wtorkowego Maratonu Rękodzielniczego “Kaboszony w biżuterii”.