Rodochrozyt nosi imię róży i to właśnie podobieństwu do barwy tego delikatnego kwiatu zawdzięcza swoją nazwę pełen uroku bohater dzisiejszego artykułu –  rodochrozyt. Wywodzi się ona z greckiego: rhodon w tym języku oznacza różę, a chroma to po grecku kolor. Porównanie do róży stanie się całkiem oczywiste, gdy tylko przyjrzymy się subtelnemu różowemu odcieniowi tego minerału, na którym dostrzec można również białe, szare lub kremowe pasma, przypominające swoim wyglądem i układem delikatną koronkę.

Właściwości rodochrozytu

Chociaż rodochrozyt występuje przede wszystkim w kolorze różowym, może przybierać także szarą, a nawet brunatnoczerwoną barwę. Będzie to zależało od jego składu: minerał ten jest węglanem manganu, ale domieszki innych pierwiastków, takich jak wapń, żelazo, cynk, kobalt, magnez czy miedź mogą nadawać mu nieco inne odcienie.

Rodochrozyt, nazywany także szpatem manganowym oraz dialogitem lub diagolitem, jest rzadkim minerałem z gromady węglanów. Tworzy skupienia skorupowe, zbite, ziarniste, groniaste, promieniste oraz naciekowe, a także agregaty. Krystalizuje się w układzie trygonalnym i tworzy kryształy przyjmujące postać romboedrów oraz skalenoedrów; występuje także w postaci druz. Ma przełam nierówny, muszlowy, białą rysę oraz szklisty połysk. Charakteryzuje się wysoką łupliwością i kruchością, jest też minerałem stosunkowo miękkim – o twardości 3.5 do 4 w skali Mohsa.

Te jego właściwości sprawiają, że rozpoznanie rodochrozytu i odróżnienie go od innych kamieni nie sprawia dużych trudności, zdarza się jednak, że bywa mylony z minerałem o skądinąd podobnej nazwie, rodonitem. Na pierwszy rzut oka rzeczywiście można dostrzec podobieństwo: rodonit to minerał o zbliżonej, bladoróżowej barwie, również zawierający związki manganu. Odróżniają go jednak od rodochrozytu dendryczne czarne wrostki, jest też od niego twardszy.

Rodochrozyt występowanie

Miejscem powstawania rodochrozytu są kruszcowe żyły hydrotermalne oraz skały osadowe i metamorficzne. Bywa również znajdowany jako produkt uboczny srebra w kopalniach tego kruszcu.

Cenne i rzadkie minerały o charakterystycznych, koncentrycznie ułożonych pasmach pozyskiwane są ze stalaktytów oraz stalagmitów tworzących się jako warstwowy osad w jamach skalnych – tego rodzaju okazami szczyci się kopalnia Capillitas  w argentyńskim regionie Catamarca. Jest to zresztą jedno z ważniejszych miejsc wydobycia rodochrozytu, a Argentyńczycy, nazywający kamień  „różą Inków”, są na tyle dumni z występującego u nich minerału, że uczynili go swoim kamieniem narodowym.

Rodochrozyt został również obwołany kamieniem stanowym Kolorado, gdzie występuje w Kopalni Sweet Home – stamtąd pochodzą minerały o szczególnej wartości jubilerskiej. Rodochrozyt w postaci dobrze wykształconych kryształów wydobywany jest bardzo rzadko, nie dziwi więc fakt,  że tego rodzaju okazy są bardzo pożądane przez kolekcjonerów oraz posiadają dużą wartość w świecie jubilerskim.

Wyjątkowo cenne przejrzyste kryształy pozyskiwane są w kopalniach  w RPA, poza tym  dobrej jakości minerały wydobywa się w jeszcze tylko w kilku miejscach na świecie: w Niemczech, Austrii, Anglii,Kanadzie, USA (poza wspomnianym Kolorado rodochrozyt występuje jeszcze w Montanie, Arizonie, New Jersey oraz Kalifornii) Meksyku, Peru, Japonii,Kazachstanie oraz w Rumunii.

To właśnie Rumunię uważa się za miejsce odkrycia rodochrozytu, stamtąd bowiem pochodzą pierwsze wydobyte okazy – ale choć bywał on wspominany przez naukowców pod koniec XVIII wieku, za datę jego właściwego opisu uznaje się rok 1813. To właśnie wtedy sklasyfikował go  niemiecki mineralog, Johann Friedrich Ludwig Hausmann.

Jeśli chodzi o nasze rodzime tereny, rodochrozyt napotkano w skałach limonitowych na Górnym Śląsku (w okolicach Tarnowskich Gór) oraz w skałach barytowych występujących w okolicach Wałbrzycha.

Rodochrozyt zastosowanie

Minerał ten, poza wartością kolekcjonerską, ma też swoje znaczenie w przemyśle jako ruda manganu, ponieważ zawiera aż 43% tego pierwiastka. Mangan jest składnikiem mieszanek stali nierdzewnej oraz stopów aluminium, stąd jego ważna rola w przemyśle metalurgicznym.

Jako kamień ozdobny rodochrozyt bywa wykorzystywany do tworzenia małych pudełek oraz drobnych ozdób i pamiątek.

Rodochrozyt biżuteria

Rodochrozyt choć jest poszukiwanym i cenionym kamieniem jubilerskim, jego szlifowanie i polerowanie jest dla jubilerów dużym wyzwaniem ze względu na dużą kruchość oraz miękkość tego kamienia. Z tego też powodu fasetowany rodochrozyt spotyka się niezmiernie rzadko –  jest on zbyt delikatny dla zastosowań biżuteryjnych, w gładkim czasami widoczne są bruzdy z niedoszlifowania.

Często natomiast szlifuje się go na kaboszony, które wspaniale uwydatniają jego koronkowy rysunek,  występuje także często w formie gładko polerowanych kul oraz niekiedy, wałeczków. Za sprawą swojego pastelowego koloru i drobnych białych paseczków jest niezwykle chętnie wybierany przez amatorki subtelnej i delikatnej biżuterii. Pięknie komponuje się z bielą i złotem, można go także łączyć z kryształem górskim lub kwarcem dymnym. Rodochrozyt często gości w biżuterii metaloplastycznej, wire-wrapping.

Atrakcyjności mogą też dodawać właściwości, jakie się mu niekiedy przypisuje –  być może zresztą przez skojarzenia z jego pastelowym różowym kolorem, który kojarzy się przecież właśnie z delikatnością i budzi pozytywne uczucia. Wierzy się, że rodochrozyt jest kamieniem miłości, empatii i współczucia, a także że uspokaja oraz sprzyja wyciszeniu i wewnętrznej harmonii.

My zaś wierzymy, że ten piękny, pełen dyskretnego uroku kamień będzie cieszyć i rozświetlać swoim różanym czarem każdą noszącą go w biżuterii osobę.

Miłej lektury, Ewa Szczęśniak z Royal-Stone