O czarnym onyksie

Jednolicie czarny lub prezentujący biało-czarne pasy minerał jest przez swój kolor jednym z najefektowniejszych kamieni w świecie biżuteryjnym, ponadczasowym jak mała czarna i, oczywiście, wspaniale się z nią komponującym!  Warto dowiedzieć się nieco więcej na temat właściwości oraz historii tego kamienia.

Onyks – kamień z pazurem

Nazwa onyks pochodzi od greckiego słowa onux oznaczającego racicę, pazur lub paznokieć. Powodem do użycia tego słowa w odniesieniu do onyksu może być twardość oraz ostrość brzegów tego minerału. Istnieje także grecka legenda, według której onyks to paznokcie Afrodyty zamienione w kamień zgodnie z przekonaniem, że żadna część boskiego ciała nie może ulec zniszczeniu. Paznokcie miał obcinać na złość bogini Eros, podczas gdy ta spała.

Zwyczajową nazwą dla onyksu jest onyks arabski, nazywany również onyksem czarnym lub onyksem chalcedonowym.

Onyks to minerał z gromady krzemianów będący jedną z odmian chalcedonu. Powstaje w skałach pochodzenia wulkanicznego, w tworzących się w nich pogazowych pustkach. Cechuje się białą rysą oraz szklistym, jedwabistym połyskiem. Jest minerałem stosunkowo twardym: jego twardość to 6,5-7 w skali Mohsa. Jego cechą charakterystyczną jest występowanie naprzemiennych warstw, które tworzą koncentryczne lub równoległe pasy o różnej szerokości. Chociaż zazwyczaj jest biało-czarny, istnieją też odmiany onyksu w innych kolorach: brązowo-biała, czerwono-biała, oraz jednolicie czarna, zielona lub biała. W onyksie raczej nie spotyka się inkluzji innych minerałów.

Złoża onyksu znajdują się w wielu miejscach na świecie, między innymi w Australii, Argentynie, Urugwaju, Meksyku, Brazylii, na Madagaskarze, Sri Lance, w Botswanie, Indiach, Pakistanie oraz USA.

Onyks czarny i zielony

Czerń na szczęście

Kamień ten był znany w całym świecie starożytnym, już w dawnych czasach nauczono się go cenić za przypisywane mu właściwości oraz wykorzystywać na wiele różnych sposobów. Wytwarzano z niego talizmany, ponieważ wierzono w jego właściwości ochronne, mające wzmacniać wewnętrzną siłę, łagodzić lęki i zmniejszać niepokój, miał on także być lekarstwem na choroby  zębów, skóry, włosów i paznokci. Był uważany za kamień przynoszący szczęście w starożytnych cywilizacjach Bliskiego Wschodu i  basenu Morza Śródziemnego, a także w starożytnych Chinach.

Także już od starożytności barwiono onyks, by wzmocnić jego kolor i uzyskać bardziej jednorodny odcień bądź tworzono sztuczny onyks na bazie agatów. Czerń uzyskiwano, podgrzewając kamień w roztworze cukru i zanurzając go w kwasie siarkowym.

Różne kształty kamieni onyks do biżuterii

Efektowne warstwy onyksu

Onyks z widocznymi warstwami

Ponieważ onyks to kamień warstwowy, doskonale nadawał się do użycia jako materiał rzeźbiarski, z którego wytwarzano gemmy: kamee oraz intaglio, służące do dekoracji oraz wykorzystywane jako pieczęci. Do tworzenia gemm używano kamieni o równolegle przebiegających warstwach i rzeźbiono je tak, by jasna warstwa położona była na ciemnej.

Jednym z piękniejszych przykładów takiej sztuki rzeźbiarskiej jest znajdująca się obecnie w Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu, a pochodząca ze starożytnego Rzymu Gemma Augusta, powstała w I w. n. e. Z kolei największą pochodzącą z czasów starożytnych gemmą jest Wielka Kamea Francji: wyrzeźbiona w pięciowarstwowym onyksie, przedstawia dwadzieścia cztery postaci umieszczone na trzech poziomach. Powstała w Rzymie w pierwszej połowie I w. n. e. i obecnie znajduje się w muzeum Biblioteki Narodowej Francji w Paryżu.

Poza płaskorzeźbami z onyksu wytwarzano (i wytwarza się do tej pory) przedmioty użytkowe, takie jak szkatułki, lichtarze, wazony i tym podobne, jest on także materiałem nadającym się do inkrustacji. Jeszcze jednym przykładem wyjątkowej sztuki zdobniczej z wykorzystaniem onyksu, pochodzącym już z późniejszych czasów, jest jedno ze słynnych jaj znakomitego złotnika, Petera Carla Fabergé, stworzone dla cara Mikołaja II na początku XX w.

Aktualnie naturalny onyks ma szerokie zastosowanie w wykańczaniu wnętrz, jest popularnym kamieniem stosowanym do blatów łazienkowych, kuchennych, mis (umywalek), parapetów. Niezwykle efektowny po podświetleniu onyks używany jest do dekoracji ścian i recepcji prestiżowych firm i domów, wykorzystuje się do tego ogromne slaby onyksu z bogatym wstęgowaniem.

Biżuteria z onyksem, od lewej: Agnieszka Rodo, kolejne zdjęcia pochodzą z tutoriali na naszym blogu.

Ponadczasowa biżuteria z onyksu

Oczywiście, onyks to również ceniony kamień ozdobny wykorzystywany do tworzenia naszyjników, bransolet, pierścionków, kolczyków oraz broszek. W jubilerstwie nadaje się mu zwykle szlif kaboszonowy oraz kulisty. Biżuteria żałobna z wykorzystaniem onyksu popularna była w epoce wiktoriańskiej, chętnie sięgali po ten kamień również artyści tworzący w stylu art déco.

Dzięki swojej barwie onyks cieszy się dziś nieustającą popularnością we wszystkich technikach biżuteryjnych. Znajduje zastosowanie w sutaszu, beadingu oraz wire-wrappingu, a twórcy mają do wyboru ogromną różnorodność form i kształtów: mogą to być kule, owale, monety, łezki, krople, serca, kwadraty, oliwki, oponki, wałki oraz wrzeciona. Równie efektownie prezentuje się zarówno onyks gładki, jak i fasetowany – jeden i drugi dostępny jest również w formie kaboszonów. Niedawno pojawił się też onyks w wersji matowej, pasujący szczególnie do biżuterii boho. Niezwykle ceniony jest też zielony onyks o  intensywnym, bardzo atrakcyjnym odcieniu.

Czarny onyks w ofercie Royal-Stone – kliknij po więcej.

Onyks, połączony z lawą lub hematytem, może stanowić także element męskiej biżuterii, zaś w tej tworzonej dla pań świetnie komponuje się z wieloma innymi kamieniami, na przykład z kryształem górskim, szarym agatem czy lapis lazuli. Dobrze wygląda również w towarzystwie zarówno złotego, jak i srebrnego hematytu.   W  zależności od połączenia uzyskać można bardzo zróżnicowane efekty: biżuteria z onyksem może być elegancka, ale również drapieżna i z pazurem, ale na pewno doda charakteru i wyrazistości każdej stylizacji i będzie ponadczasową ozdobą jej właścicielki.

Biżuteria z onyksem, Autorka: KoralowoKamykowo

Skorzystaj z bezpłatnych tutoriali na biżuterię z onyksem:

– Mithril – naszyjnik chainmaille

– Onyksowe wachlarze

Życzę Ci miłej lektury,

Ewa Szczęśniak

Royal-Stone