Te wyjątkowe odmiany kwarcu charakteryzują się niezwykle efektownym i przyciągającym wzrok efektem kociego oka, a migotliwe refleksy na ich powierzchni przypominają drapieżny błysk oka dzikiego zwierzęcia. To właśnie temu efektowi zawdzięczają one swoją nazwy oraz niesłabnącą popularność. Na czym polega efekt kociego oka i czym charakteryzują się wykazujące go poszczególne odmiany kwarcu? Zapraszamy do lektury!

Na czym polega efekt kociego oka?

Kiedy, obracając kamieniem, zdołamy zaobserwować na jego powierzchni przesuwającą się barwną smugę światła, oznacza to, że mamy do czynienia z efektem, który nazwany został – przez podobieństwo do wąskiej źrenicy oka zwierzęcia – efektem kociego oka. To zjawisko optyczne najłatwiej dostrzec na wypolerowanej powierzchni minerału, a szczególnie dobrze uwidacznia się w kamieniach wyszlifowanych na kształt kaboszonów oraz kul. Efekt ten mogą wykazywać różne minerały, takie jak apatyt, opal, nefryt, rubin czy turmalin. 

Choć popularnie nazywa się też kocim okiem minerał będący chryzoberylem – cymofan (inaczej zwany chryzoberylowym kocim okiem) oraz jego atrakcyjne syntetyczne odpowiedniki w różnych kolorach, nie należy ich mylić z bohaterem dzisiejszego artykułu – kwarcem z efektem kociego oka.

Kwarce z efektem kociego oka

Minerały te, będące ditlenkami krzemu i należące do grupy kwarcu, zawierają wrostki włókien azbestowych, które odpowiadają za migotliwy efekt. Kwarce z efektem kociego oka mają twardość 6,5-7 w skali Mohsa, są nieprzezroczyste lub przeświecające i wykazują białą rysę. 
Mogą być barwy szarej, zielonej, białej, żółtej oraz brązowej i w zależności od koloru noszą różne nazwy, zawsze jednak nawiązujące do wyglądu oka dzikiego zwierzęcia. Mamy więc:

Kwarcowe tygrysie oko:

Jest chyba najbardziej znaną, złotobrązową odmianą kwarcu z efektem kociego oka. Kolor tego minerału przyrównuje się do barwy oczu tygrysa, a migotliwe refleksy dodatkowo podkreślają jego drapieżny charakter. Tygrysie oko znane jest przede wszystkim z RPA, ale występuje także w USA, Namibii, Australii, Birmie, Indiach, Rosji, Ukrainie oraz w Meksyku. 

Kwarcowe bawole oko:

Ma barwę brunatną lub czerwonobrązową i najczęściej współwystępuje z tygrysim okiem. Co ciekawe, podgrzanie tygrysiego oka powoduje zmianę koloru ze złocistego na czerwonobrunatny i bardzo często właśnie w taki sposób bawole oko jest pozyskiwane.

Kwarcowe sokole oko, jastrzębie oko:

Przybiera niebieskobrunatne odcienie, może być również niebieskozielone lub niebieskoszare.
Jego szara wersja nazywana jest też orlim okiem. 
Występowanie: RPA, Australia, Meksyk, Cejlon. 

Pietersyt:

jest również kamieniem kwarcowym, jest to wiele bardziej cenny minerał od swoich poprzedników. Jego niewielkie pokłady występują jedynie w Namibii oraz w prowincji Henan w Chinach.

Czemu zawdzięczają swój kolor?

Barwa poszczególnych rodzajów kwarcu z efektem kociego oka zależy przede wszystkim od rodzaju, a także stopnia utlenienia zawartych w nim mineralnych wrostków (jak już wiemy,  ich włóknista budowa odpowiada za charakterystyczny migotliwy efekt). I tak – za kolor sokolego oka odpowiedzialne są świeże amfibole: przede wszystkim krokidolit oraz crossyt, które w  bawolim oraz tygrysim oku wietrzeją i utleniają się, a zastępujące je tlenki oraz wodorotlenki żelaza (takie jak hematyt czy goethyt) sprawiają, że kamienie te zyskują barwę żółtawą, rdzawą lub brunatną.

Wykorzystanie

Ze względu na swój atrakcyjny wygląd rzucające migotliwe refleksy kwarce są bardzo popularne jako materiał do tworzenia różnego rodzaju przedmiotów ozdobnych. Rzeźbi się z nich figurki, a także tworzy rozmaite przedmioty użytkowe, takie jak szkatułki, czarki, wazy czy popielniczki.

Szczególną popularnością cieszą się jednak w biżuterii, w  której efekt kociego oka jest wyjątkowo pożądany. Tygrysie oko, sokole oko oraz orle oko pięknie prezentują się w towarzystwie złota oraz srebra, dlatego można je wykorzystywać w metaloplastyce oraz wire wrappingu i nosić w formie kolczyków (nadają się do tego świetnie gładkie lub fasetowane krople), pierścionków czy naszyjników. Występują w kształtach takich jak owale, kaboszony czy kule, na których wyjątkowo dobrze uwidacznia się piękny efekt migotliwości.  Lekko drapieżny charakter tygrysiego, sokolego i orlego oka sprawia, że doskonale sprawdzają się one także w męskiej biżuterii. Bransoletki na gumce z tych kamieni będą się świetnie prezentować i na damskim, i na męskim nadgarstku, przyciągając wzrok swoją wyrazistością. 

A na koniec jeszcze ciekawostka dla tych, którzy wierzą w magiczną moc kamieni: wierzy się, że tygrysie oko może być amuletem chroniącym przed złem oraz że sprzyja dobrobytowi i powodzeniu. Mówi się także, że budzi wewnętrzną siłę – kto wie, być może rozbudza ją ów migotliwy blask, przypominający błysk oka dzikiego zwierzęcia? Tak czy owak, warto dodać sobie charakteru wyrazistą biżuterią z wykorzystaniem sokolego, tygrysiego i orlego oka.

Jeśli szukasz kamieni z efektem kociego oka, odwiedź nasze sklepy stacjonarne albo zajrzyj do sklepu internetowego, klikając tutaj.

Miłej lektury,

Ewa Sz. z Royal-Stone