Najciekawsze publikacje książkowe poświęcone skałom, minerałom i kamieniom ozdobnym

Czym jest obsydian – skałą czy minerałem? Skąd wzięła się nazwa lapis lazuli? Jaką twardość w skali Mohsa ma chryzopraz i jakie barwy może przybierać topaz? Gdzie wydobywa się krzemień pasiasty? Jaka jest historia diamentu Koh-i-noor? I jakie działanie lecznicze przypisywano w średniowieczu agatowi?

Wikipedia z pewnością zawiera odpowiedzi na wiele z tych pytań. 🙂 My sami jednak, zgłębiając naszą wiedzę na temat kamieni, dużo chętniej sięgamy do atlasów, encyklopedii i przewodników oraz albumów – i dziś chcemy zachęcić Was do tego samego. Przygotowaliśmy listę pozycji, z których sami często korzystamy i do których według nas warto zajrzeć, szukając konkretnych informacji na temat minerałów lub po prostu chcąc zagłębić się w ich fascynujący, kolorowy, niesamowity świat.


Jakie książki o kamieniach wybrać?

Proponujemy tu podział na pozycje z informacjami naukowymi, książki popularnonaukowe oraz na literaturę ezoteryczną.

Atlasy i leksykony oraz publikacje naukowe

Pierwsza kategoria przeznaczona jest dla wszystkich, którzy szukają konkretnych naukowych informacji na temat minerałów – to prawdziwa skarbnica wiedzy z zakresu geologii, mineralogii i gemmologii. 
Znajdziecie w nich informacje na temat grup minerałów, budowy chemicznej i własności fizycznych kamieni, pochodzenia czy miejsca występowania. 
Jeśli chodzi o atlasy i leksykony, zawarte w nich opisy skonstruowane są w zwięzły, encyklopedyczny sposób i pozwalają zaznajomić się z podstawowymi własnościami minerałów.
Twardość w skali Mohsa, rysa czy układ krystalograficzny – te pojęcia mogą brzmieć niezrozumiale, ale na szczęście wiele z przedstawionych tu publikacji opatrzonych jest wstępem ułatwiającym ich zrozumienie. 

Książki popularnonaukowe

Jeżeli szukacie zarówno podstawowej wiedzy, jak i ciekawostek z pogranicza geologii i historii, zajrzyjcie koniecznie do wydawnictw popularnonaukowych.
Przejrzysta i atrakcyjna szata graficzna, przystępne, umiarkowanie szczegółowe opisy, mnóstwo fotografii i rysunków – gwarantujemy, że już samo przeglądanie tych publikacji będzie dla Was czystą przyjemnością.
Książki popularnonaukowe możemy śmiało polecić czytelnikom w każdym wieku – zarówno dzieci czy młodzież, jak i dorośli amatorzy kamieni i minerałów znajdą w nich coś dla siebie.

Książki ezoteryczne 

Symbolika kolorów, teorie czakr, znaki zodiaku, właściwości magiczne i lecznicze minerałów – jeśli jesteście ciekawi tych zagadnień, przegląd książek ezoterycznych jest dla Was. Warto pamiętać, że literatura prezentująca informacje z zakresu magii, astrologii i litoterapii nie reprezentuje wiedzy naukowej, może jedynie stanowić ciekawe dopełnienie publikacji o kamieniach i minerałach. O ile atlasy i wydawnictwa popularnonaukowe możemy Wam polecić jako źródła rzetelnej wiedzy, pozycje z zakresu ezoteryki podsuwamy jako ciekawostki dotyczące wierzeń ludzkości na temat działania minerałów.


Publikacje fachowe dotyczące kamieni ozdobnych

Atlasy i leksykony dotyczące kamieni półszlachetnych

“Kamienie szlachetne i ozdobne”
Walter Schumann, wyd. Alma-Press 2004

Szukając podstawowych informacji na temat kamieni, warto zacząć od tego być może najpopularniejszego, wznawianego wielokrotnie przewodnika. To prawdziwe kompendium wiedzy i mini podręcznik, z którego można dowiedzieć się o kamieniach dosłownie wszystkiego: od powstania i budowy, przez własności optyczne, wydobycie oraz sposoby obróbki, po klasyfikację naukową oraz handlową i charakterystykę rynku.

Opisane tu zostały kamienie szlachetne oraz ozdobne, zarówno te najbardziej znane, jak i mniej rozpowszechnione. Ale nie tylko – autor postanowił ująć w leksykonie również skały i kamienie pochodzenia organicznego mające zastosowanie ozdobne (są nimi chociażby perły!). 

Czy wiecie, jak wygląda budowa perły naturalnej i hodowlanej albo jak prezentuje się szlif schodkowy lub nożycowy? Te i inne zagadnienia dobrze ilustrują liczne ilustracje, schematy i fotografie, a różnorodne tabele dostarczają zainteresowanym wiele szczegółowych informacji. 

“Minerały, kamienie szlachetne, skały”
Rupert Hochleitner, wyd. Multico 2009

Obszerny spis minerałów (atlas zawiera ponad 700 opisów), prezentujący hasłowo najważniejsze informacje na ich temat. Wgląd w fascynujący świat kamieni oraz skał ułatwia kolorowa szata graficzna, czytelny podział na strony z fotografiami oraz z tekstem, a także uszeregowanie kamieni ze względu na kolor rysy. Czym ona jest? To i inne podstawowe pojęcia dotyczące minerałów tłumaczy krótki, lecz treściwy wstęp, którym została opatrzona książka.

Wszystkich zainteresowanych nie tylko Ziemią, ale i kosmosem z pewnością ucieszy rozdział poświęcony meteorytom. Na końcu atlasu znajdują się porady dla kolekcjonerów – jeśli i Wy zaczynacie swoją przygodę z kolekcjonowaniem, być może to coś dla Was.

“Minerały świata”
Walter Schumann, wyd. Alma-Press 2003

Książka ta to kolejna pozycja napisana przez popularnego niemieckiego mineraloga i wydana przez wydawnictwo Alma-Press.

Ten przewodnik skierowany jest przede wszystkim do kolekcjonerów, a autor nadał publikacji przemyślny układ, porządkując kamienie według podstawowych kryteriów pozwalających na ich identyfikację. By łatwiej odnaleźć dany minerał, możemy posłużyć się panelami marginesowymi – są tam umieszczone informacje na temat barwy kamienia, rysy oraz twardości w skali Mohsa.

Leksykon zawiera aż 500 przedstawionych hasłowo opisów kamieni, ale część encyklopedyczna wraz ze zdjęciami to nie wszystko – poprzedza ją wprowadzenie, pozwalające zapoznać się z najważniejszymi pojęciami z zakresu mineralogii. 

“Atlas naturalnych kamieni szlachetnych i ozdobnych”
Jerzy Żaba, Irena V. Żaba, wyd. SBM 2016

Publikacja napisana przez parę naukowców z Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego to jeden z najpopularniejszych atlasów na temat kamieni. Zawiera opisy 120 minerałów i skał uporządkowanych według grup mineralnych, przedstawiające informacje zarówno na temat własności kamieni, jak i ich pochodzenia, historii czy zastosowania.

Przejrzysty układ, kolorowe oznaczenia i olbrzymia ilość fotografii pozwalają z przyjemnością zagłębić się w świat kamieni szlachetnych i ozdobnych. Przyswajanie informacji na temat minerałów ułatwia przystępnie napisany wstęp oraz słowniczek, wyjaśniający podstawowe pojęcia z zakresu gemmologii i geologii – dowiecie się z niego na przykład, czym jest adularyzacja, efekt kociego oka czy geoda.

“Atlas minerałów i skał”
Eligiusz Szełęg, wyd. Pascal 2007

Czy wiecie, że takie kamienie jak turkus albo opal występują również w Polsce? O tych, jak i o innych, dużo mniej znanych minerałach (kto z was słyszał o tyrolicie lub aresniosyderycie?) występujących na terenie naszego kraju pisze znawca tematu, mineralog Eligiusz Szełęg.

Leksykon prezentuje zarówno skały, jak i minerały, wraz z ich fotografiami i charakterystyką. Opisy zawierają informacje na temat właściwości, minerałów towarzyszących, powstawania, występowania oraz zastosowania – wszystko to zaprezentowane jest w czytelny, zwięzły, przejrzysty sposób. Krótki wstęp pozwala zapoznać się z podstawowymi pojęciami wszystkim początkującym w temacie mineralogii.

“Atlas muszli”
Maja Prusińska, wyd. SBM 2017

Muszle oczywiście nie są minerałami 🙂  Są to jednak, podobnie jak perły czy koral, wytwory organiczne mające zastosowanie ozdobne – wiele leksykonów traktuje je jako kamienie pochodzenia organicznego, stąd zdecydowaliśmy się umieścić również atlas poświęcony muszlom na naszej liście.

Znajdziecie tu opis chociażby niezwykle popularnej w biżuterii muszli porcelanki: dowiecie się o wyglądzie muszli, biologii gatunku i o występowaniu. Atlas wprowadza nas w piękny i różnorodny świat mięczaków, a kształty muszli prezentowane na zdjęciach niejednokrotnie wprawiają w zdumienie.


Książki naukowe o kamieniach szlachetnych i minerałach

“Kamienie szlachetne”
Kazimierz Maślankiewicz, wyd. WPLiS 1960

Tej legendarnej pozycji nie sposób pominąć: ma w sobie urok starych książek, ale przede wszystkim jest niezwykle wyczerpującym źródłem wiedzy na temat kamieni szlachetnych.

To publikacja stricte naukowa, a do tego wydana w 1960 roku – dlatego nie dziwmy się, że znacznie odbiega charakterem od nowoczesnych albumów i przewodników. Obszerny tekst ilustrują oraz uzupełniają czarno-białe fotografie i rysunki, kolorowe tablice i tabele.

Książka autorstwa słynnego polskiego mineraloga i geologa, Kazimierza Maślankiewicza, wyczerpująco traktuje o kamieniach: ich występowaniu, powstawaniu, budowie, własnościach fizycznych i chemicznych. Zawiera szczegółową charakterystykę kamieni szlachetnych, takich jak opal czy oliwin, a także rozdziały poświęcone zagadnieniom jubilerskim oraz metodologicznym.

“Kamienie ozdobne Polski”
Wiesław Heflik, Wydawnictwa Geologiczne 1989

Książka ma formę podręcznika, szczegółowo prezentującego wiedzę o występujących na terenie Polski kamieniach, skałach i minerałach. W rozdziale poświęconym charakterystyce kamieni ozdobnych (autor pisze między innymi o bursztynie), obok typowych informacji z zakresu geologii, znajdziemy również ciekawostki dotyczące historii kamieni czy związanych z nimi wierzeń, a nawet fragmenty poezji!

Wszystko to zilustrowane jest rysunkami i czarno-białymi fotografiami. Pomnik Jana II Sobieskiego w Warszawie czy ambona katedry wrocławskiej – na zdjęciach możecie obejrzeć te i kilka innych przykładów polskiej architektury stworzonej z wykorzystaniem wydobywanych w Polsce kamieni.

Mimo że część informacji w książce siłą rzeczy się zdezaktualizowała (pamiętajmy, że wydano ją pod koniec lat 80. – a więc chociażby mapy Polski z podziałem na województwa są już nieaktualne), na pewno wciąż stanowi rzetelne źródło wiedzy geologicznej.


Książki popularnonaukowe dotyczące kamieni półszlachetnych

“What’s that Rock or Mineral?”
Tom Jackson, Dorling Kindersley 2014

Skały i minerały w przystępnych opisach i obrazowych fotografiach – to wszystko znajdziemy w miniprzewodniku popularnego wydawnictwa Dorling Kindersley. Czym jest skała, a czym minerał? Jak je rozpoznawać? Niewielka książeczka w języku angielskim zawiera szereg podstawowych informacji na temat kamieni, a także sporo wskazówek ułatwiających ich identyfikację. A może jesteście ciekawi, jak powstały skamieniałości (fossils)? Przewodnik zachęcająco wprowadza w świat skał i minerałów i zaprasza do rozpoczęcia przygody z nimi.

“Kamienie szlachetne”
R. F. Symes, R. R. Harding, wyd. Arkady 1993

Czy ktoś z Was nie zna popularnej serii Patrzę. Podziwiam. Poznaję? 🙂
To polska wersja anglojęzycznej serii edukacyjnej Eyewitness wydawnictwa DK.
Poświęcone najróżniejszym zagadnieniom książki popularnonaukowe wydawnictwa Dorling Kindersley w Polsce publikowane były przez wydawnictwo Arkady. Ta, poświęcona kamieniom szlachetnym, wprowadza nas w świat kryształów, prezentując ogromną ilość informacji geologicznych, historycznych i kulturowych na ich temat. Wszystko to zilustrowane wieloma fotografiami: skał i minerałów, postaci związanych ze światem kamieni czy pięknej biżuterii.

To książka zarówno dla młodszych, jak i starszych. Dowiemy się z niej na przykład, że kości ludzi i zwierząt zawierają w sobie malutkie kryształki minerału – apatytu – ale także, iloma rubinami był wysadzany tron szacha perskiego Jahana, znawcy drogich kamieni. A to tylko niektóre z naprawdę wielu niesamowitych ciekawostek!

“Rock & mineral”
R. F. Symes an the Staff of the Natural History Muzeum, London, wyd. Dorling Kindersley 2014

Tym razem książka z serii Eyewitness Books w oryginalnej wersji – w języku angielskim. Fakty i ciekawostki na temat skał: od rodzajów i procesów powstawania po historię użycia i wykorzystania w narzędziach, budownictwie czy sztuce. Przeczytamy tu także o innych skarbach ziemi: węglu, skamieniałościach czy o meteorytach, poznamy budowę kryształów i zapoznamy się z bogatym światem kamieni szlachetnych i ozdobnych.
Tak jak i poprzednia, to pozycja typowo edukacyjna. Zagłębianie się wraz z nią w świat wytworów powierzchni Ziemi jest prawdziwą przyjemnością dzięki ogromnej ilości ciekawych ilustracji i fotografii oraz przystępnym opisom z mnóstwem ciekawostek. Warto dodać, że książki w wersji polskiej i angielskiej nie różnią się praktycznie layoutem.

“Rocks & minerals. The definitive visual guide”
Ronald Louis Bonewitz, wyd. Dorling Kindersley 2008

Jeśli po lekturze poprzedniej pozycji nabierzecie apetytu na więcej (a z pewnością tak będzie!), koniecznie sięgnijcie i po tę książkę. Pozycja wydawnictwa DK o zbliżonym do poprzedniej tytule jest niejako jej rozszerzeniem: te same zagadnienia zostały tutaj pogłębione i rozwinięte, choć konstrukcja samej książki, a także jej oprawa graficzna pozostają bez zmian. Co, jak zwykle przy publikacjach edukacyjnych wydawnictwa DK, oznacza prawdziwą przyjemność czytania i nauki. Jeszcze więcej wspaniałych zdjęć, jeszcze więcej informacji i ciekawostek dotyczących zarówno minerałów, jak i tematów związanych pośrednio z nimi. Może chcielibyście dowiedzieć się czegoś na przykład o Bursztynowej Komnacie? Jej legendę również przybliża ta książka.

“Jewel. A celebration of Earth’s treasures”
wyd. Dorling Kindersley Limited 2016

A jeśli wciąż czujecie niedosyt, oto prawdziwa wisienka na torcie publikacji o kamieniach wydawnictwa DK. Oprawiony w czarny aksamit, ponad trzystustronnicowy album jest prawdziwą ucztą dla oczu. Imponujące fotografie ilustrują przeogromną ilość faktów i ciekawostek z obszaru geologii, historii i sztuki. 
Książka prezentuje najsłynniejsze okazy, najpiękniejszą biżuterię oraz klejnoty, które niejednokrotnie wprawiają w zdumienie i podziw.
Wszystko to splata się tu w nadzwyczajną opowieść o pięknie: zarówno skał i minerałów swojej naturalnej formie, jak i tego wszystkiego, co może stworzyć z nich człowiek. 

Skąd pochodzi nazwa platyny i co ma ona wspólnego z hiszpańskimi konkwistadorami? Jaki kamień znajduje się w koronie cesarskiej Katarzyny I i jaka jest jego historia? Jakie są właściwości peridotu i z jakim kamieniem w przeszłości go mylono? 
Gwarantujemy, że na każde nurtujące Was pytanie znajdziecie tu odpowiedź. 

Książka ta jest miłym prezentem dla Royal-Stone od Pani Urszuli Łęczyckiej-Jeziorskiej, kostiumografki, której projekty możecie podziwiać także u nas na blogu. Pani Urszula Łęczycka-Jeziorska była także z nami jako członek Jury w wielu wydaniach Konkursu Kalendarz Royal-Stone.


Książki ezoteryczne o kamieniach i minerałach

“Kamienie szlachetne a znaki zodiaku”
Shaila Sharamon, Bodo J. Bagiński, wyd. Ravi 2004

Ta niewielka, napisana w zwięzły i przystępny sposób książeczka jest minipodręcznikiem dotyczącym zagadnień ezoterycznych.
Co w niej znajdziemy? Przede wszystkim – charakterystykę najważniejszych kamieni wraz z informacjami na temat ich magicznego oraz leczniczego działania, a także obszerny opis znaków zodiaku i przypisywanych im minerałów. Oprócz tego – czytelne tabele dotyczące przyporządkowań kamieni znakom zodiaku, czakrom, a nawet znakom zwierzęcym.
A jeśli chcecie się dowiedzieć, jakie minerały przepisuje się w ezoteryce na brak zadowolenia z życia, skurcze łydek czy nadwrażliwość – koniecznie zajrzyjcie na koniec książki, gdzie znajduje się długa lista problemów i dolegliwości oraz zalecanych na nie minerałów. 

“Encyklopedia szlachetnych minerałów”
Scott Cunningham, wyd. Studio Astropsychologii 2009

Zamiłowanie autora do magii daje się tu odczuć od pierwszych stron. Dzieli się nim ze swoimi czytelnikami, przedstawiając wiele swoich teorii oraz wierzeń związanych z energią minerałów. Znajduje się tu zarówno rozdział poświęcony symbolice kolorów, jak i dotyczący wróżb czy tarota.

Główna część książki to spis kilkudziesięciu kamieni wraz z ich opisem. Awenturyn, hematyt czy oliwin – z książki dowiecie się, jaki rodzaj energii prezentuje dany kamień, z jaką wiedzą rytualną jest wiązany, jaka planeta i żywioł go reprezentują oraz jakie magiczne zastosowanie się mu przypisuje. Autor listę minerałów uzupełnił również o metale. Całości dopełniają tabele i zestawienia na końcu książki.

“Kamienie szlachetne i ozdobne”
Zuzanna Śliwa, wyd. Publicat 

Ten minialbum prezentuje – zwięźle, lecz ciekawie – najważniejsze kamienie szlachetne i ozdobne wraz z najróżniejszymi ciekawostkami na ich temat: od pochodzenia nazwy, przez najsłynniejsze okazy, po przypisywane tym minerałom na przestrzeni dziejów znaczenia i właściwości magiczne. A może jesteście ciekawi, jaki jest Wasz kamień urodzeniowy? Dowiecie się tego z pięknego diagramu na końcu książki.
Urodę kamieni w tej miniksiążeczce ilustrują kolorowe fotografie surowych, nieoszlifowanych minerałów.

“Kamienie, które leczą. Kamienie szlachetne i kryształy, które odmienią twoje życie”
Philip Permutt, Wyd. RM 2017

Autor przekonuje nas, że kryształy posiadają magiczne działanie i dzieli się radami, jak korzystać z ich mocy. Znajdziemy tu więc wskazówki dotyczące korzystania z wahadełka, oczyszczania kryształów, a także medytacji z kryształami czy informacje na temat systemu czakr. Książka ta to jednak przede wszystkim obszerny indeks minerałów zawierający ich charakterystykę i opis właściwości leczniczych. Podział minerałów według ich barw, kolorowa szata graficzna i fotografie – wszystko to uatrakcyjnia przeglądanie i czyni spis przejrzystym i przyjemnym dla oka.
Książkę zamyka okazała lista problemów fizycznych i emocjonalnych oraz minerały – antidota na poszczególne bolączki. Jaki kamień jest najlepszy na stres podczas podróży? Tego między innymi dowiecie się z tej książki.


Kilka słów na koniec

Jak widzicie, oferta rynku wydawniczego dotycząca minerałów jest bardzo bogata, a dostępne pozycje różnią się obszernością, sposobem wydania i zakresem informacji.
Mamy nadzieję, że powyższy przegląd ułatwi Wam wybór lektury oraz że w wybranej książce znajdziecie to, co interesuje Was najbardziej: czy to odpowiedzi na nurtujące pytania, czy też inspirację do zdobywania i pogłębiania wiedzy.

Pamiętajcie, że szukając informacji i ciekawostek na temat kamieni, możecie również zajrzeć do działu o minerałach na naszym blogu, gdzie publikujemy wpisy zarówno o tych popularnych, jak i o mniej znanych kamieniach. Zapraszamy Was do ich fascynującego świata.

Zapraszamy także do naszego sklepu www.royal-stone.pl, w którym znajdziesz wiele minerałów, pereł i muszli.