Czy wiecie, w jakich kolorach występuje awenturyn oraz skąd właściwie wzięła się jego nazwa? Ten minerał jest niezwykle interesującym kamieniem szlachetnym oraz atrakcyjnym kamieniem ozdobnym, warto więc dowiedzieć się co nieco na jego temat.

Zacznijmy od nazwy awenturynu – a jej historia jest bardzo ciekawa i nieco osobliwa, ponieważ najpierw powstał syntetyczny połyskujący materiał, który uważany jest dziś niekiedy za imitację awenturynu, a dopiero potem, w nawiązaniu do jego nazwy, ochrzczono tak sam minerał. A to wszystko… przez przypadek! Dosłownie – to bowiem po włosku oznacza słowo avventura (wł. = przygoda, niezwykły przypadek). Anegdota głosi, że XVII wieku, we włoskim zakładzie produkującym szkło weneckie należącym do rodziny Miottich, całkiem niezamierzenie uzyskano nowy rodzaj szkła nazwanego później awenturynowym, gdy do stopionej masy szklanej przypadkowo dostały się opiłki miedzi. Od w ten sposób odkrytego  materiału (jego brązowoczerwona wersja jest znana dzisiaj jako piasek pustyni) pochodzi właśnie nazwa awenturynu – minerału, który przez swoje właściwości fizyczne jest bardzo podobny do tego, mieniącego się za sprawą drobnych opiłków, szkła.

Właściwości awenturynu

Awenturyn jest jedną z odmian kwarcu, dlatego czasem nazywa się go też kwarcem awenturynowym. To minerał należący do gromady krzemianów, występujący zazwyczaj w skupieniach zbitych lub ziarnistych i rzadko formujący dobrze wykształcone kryształy. Jest minerałem przeświecającym do nieprzezroczystego, o szklistym połysku, białej lub szarej rysie i muszlowym przełamie. Jego twardość to 7 w skali Mohsa, ale może się ona wahać ze względu na skład kamienia, dla którego charakterystyczna jest obecność wrostków innych minerałów (zazwyczaj jest to mika). Ze względu na te, czasami bardzo liczne, wtrącenia, awenturyn bywa niekiedy klasyfikowany nie jako minerał, lecz jako skała zbudowana z kwarcu oraz miki. Duża ilość wrostków obniża zazwyczaj twardość kamienia.

Barwa i efekty optyczne awenturynu

Od rodzaju inkluzji obecnych w awenturynie zależy też barwa minerału. Wrostki miki chromowej: fuchsytu lub chlorytu odpowiadają za jego zielony odcień, drobinki pirytu, muskowitu nadają mu kolor brązowy lub czerwonobrunatny, hematyt i goethyt barwią go na czerwono lub czerwonobrązowo. Zdarza się również obecność innych minerałów, takich jak lepidokrokit, serycyt czy biotyt, a także ilmenit oraz dumortieryt (którym awenturyn zawdzięcza swoje niebieskawe zabarwienie). Z tego właśnie względu awenturyn może występować w tak wielu kolorach: od zielonego, przez zielonobrązowy, brązowy, brunatny, czerwony, pomarańczowy, pomarańczoworóżowy, morelowy, aż po barwę niebieskawobiałą oraz zielononiebieską.

Licznym inkluzjom awenturyn zawdzięcza również efekt migotliwości, zwany awenturyzacją. Polega ona na tym, że światło, odbite od licznych wrostków obecnych w minerale, rozprasza się i tym samym tworzy migotliwe refleksy widoczne na powierzchni kamienia.

Ten sam efekt, za sprawą wrostków miedzi i hematytu, wykazuje też  (należący do grupy minerałów zwanych skaleniami) kamień słoneczny, nazywany przez to skaleniem awenturynowym. Bywa, że kamień słoneczny oraz awenturyn w swoim różowawym odcieniu są do siebie tak bardzo podobne, że można je ze sobą pomylić. Z kolei zielony awenturyn mylony bywa często z jadeitem, a także z chryzoprazem i malachitem, kamienie te jednak, w przeciwieństwie do awenturynu, nie wykazują efektu awenturyzacji.

Występowanie awenturynu

Awenturyn spotyka się we wszystkich najważniejszych typach skał: osadowych, magmowych oraz metamorficznych. Występuje zwykle w łupkach mikowych – pod taką postacią można go spotkać na Uralu, jego złoża znajdują się również na Syberii w górach Ałtaj, w Chinach oraz Egipcie, Kenii, Tanzanii, Chile i USA. W wydobyciu przoduje Rosja, Indie oraz Brazylia, zaś niewielkie ilości tego minerału można znaleźć w Hiszpanii, Austrii, Włoszech, Niemczech oraz Finlandii.

W Polsce awenturyn bywa znajdowany koło Jeleniej Góry oraz w Górach Izerskich.

Zastosowanie awenturynu

Jako jeden z kwarców, awenturyn od najdawniejszych czasów był wykorzystywany jako kamień ozdobny, z którego wykonywano drobne figurki, przedmioty użytkowe i biżuterię. Ze względu na swoją dużą twardość był też materiałem doskonale nadającym się do wykonywania z niego narzędzi – na ślady takich przedmiotów natknięto się w dolinie rzeki Omo w Etiopii i szacuje się, że powstały one nawet 2,5 miliona lat temu! Ceniły go także starożytne Chiny oraz Tybet, gdzie przypisywano mu szczególne działanie i tworzono z niego amulety.

Osoby wierzące w magiczną moc kamieni również i dziś przypisują awenturynowi właściwości lecznicze, które ma posiadać zwłaszcza kamień w kolorze zielonym. Wierzy się, że koi złe emocje, wpływa na dobry nastrój i zapewnia wewnętrzną równowagę oraz że wpływa pozytywnie na serce i układ oddechowy. Ma także sprzyjać sukcesom finansowym.

Współcześnie jest to także popularny kamień ozdobny służący do wyrobu rzeźb oraz niewielkich przedmiotów oraz ceniony kamień jubilerski.

Szlifuje się go najczęściej, nadając mu formę kaboszonów (taki kształt najlepiej wydobywa blask i połysk), ale występuje też w formie kul, oliwek i oponek. Ze względu na różnorodną kolorystykę daje dużo możliwości zastosowania w rozmaitych projektach i technikach biżuteryjnych, a zarówno zielony, jak i różowy pięknie komponuje się ze srebrem i złotem, które wspaniale podkreślają jego migotliwe refleksy.

Jeśli więc jeszcze nie rozpoczęliście przygody z awenturynem, najwyższy czas zacząć cieszyć się jego blaskiem i włączyć go do biżuteryjnej kolekcji.

Pozdrawiam
Ewa, Royal-Stone