Akwamaryn to błękitny ocean w zatrzymany w biżuterii

Łatwo zatonąć spojrzeniem w charakterystycznej błękitnej barwie tego kamienia, a skojarzenia z wodą i morską tonią będą nieuniknione, gdy przyjrzymy się właściwościom i historii akwamarynu. Zapraszamy do wspólnego zanurzenia się w odmętach tego wielkiego  i wspaniałego błękitu.

Cechy charakterystyczne akwamarynu

Akwamaryn jest kamieniem szlachetnym. To jedna z odmian berylu, minerału należącego do grupy krzemianów pierścieniowych. Do beryli należą również takie kamienie szlachetne jak szmaragd, który jest zielony, czy łososioworóżowy morganit.

Tymczasem barwa tak charakterystyczna dla akwamarynu to błękit oraz różne jego odcienie. Jego kolor może się wahać od bladoniebieskiego, poprzez ciemnoniebieski do niebieskozielonego. Kolor ten nadają kamieniowi związki żelaza.

Jedną ze specyficznych cech akwamarynu jest dichroizm, a więc dwubarwność: może on być błękitny lub bezbarwny w zależności od kąta patrzenia na kamień. Niekiedy akwamaryn wykazuje też efekt asteryzmu oraz kociego oka.

Minerał ten cechuje się szklistym połyskiem, wysoką przezroczystością (im większa, tym cenniejszy i droższy kamień) oraz dużą twardością: 7,5-8 w skali Mohsa. Krystalizuje się w układzie heksagonalnym, przybierając postać sześciobocznych słupków. Mimo że zdarzają się akwamaryny z wrostkami innych minerałów, takich jak piryt, turmalin, ilmenit, hematyt czy rutyl, to z reguły odznacza się on wyjątkową czystością oraz brakiem inkluzji oraz skaz.

Występowanie akwamarynu

Akwamaryn występuje przede wszystkim w pegmatytach granitowych oraz pozostałościach zwietrzelinowych. Jego najważniejsze złoża zlokalizowane są w Brazylii, stamtąd pochodzi też największy do tej pory znaleziony egzemplarz o wartości jubilerskiej:wydobyty w stanie Minas Gerais w 1910 roku okaz ważył ponad 110 kilogramów!

Inne miejsca występowania akwamarynu to Madagaskar, Sri Lanka,  Rosja, Nigeria, Namibia, Zimbabwe, Mozambik,Tanzania, Pakistan, Indie, Birma, Chiny, USA oraz Australia. Jego złoża znajdują się również w Europie: we Włoszech, Norwegii, na Ukrainie, a także w Polsce, gdzie można go spotkać w skałach Ptasich Gniazd w Karkonoszach.

Historia i znaczenie akwamarynu

To swemu niezwykłemu kolorowi akwamaryn zawdzięcza nazwę oraz wyjątkową popularność, jaką cieszy się od czasów starożytnych. Aqua marina oznacza po łacinie wodę morską – nazwę tę upowszechnił w XVII wieku Anselmus Boëtius de Boodt, flamandzki lekarz i mineralog, opisując akwamaryn  w swoim dziele o minerałach Gemmarum etLapidum Historia.

Z morską tonią kojarzono ten kamień już od najdawniejszych czasów. Rzymski filozof Pliniusz nazywał akwamaryn „klejnotem z syrenich skarbców”, a zarówno Rzymianie, jak i Grecy wierzyli, że chroni on przed niebezpieczeństwem oraz sztormami podczas morskich podróży, dlatego stał się kamieniem żeglarzy i zapewniającym bezpieczeństwo amuletem wszystkich przemierzających morskie szlaki. Miał też zapewniać obfite połowy rybakom i przynosić szczęście ludziom morza. W starożytnym Rzymie wierzono w oczyszczającą moc tego kamienia i wykonywano z niego kielichy do picia. Wierzono też, że łagodzi spory, a także że sprzyja  przyjaźni oraz przynosi harmonię i pokój.

Znaleziska archeologiczne wskazują na to, że kamień ten był używany także przez starożytnych Sumerów oraz Egipcjan, w których to grobowcach natknięto się na wiele ozdobnych przedmiotów wykonanych z akwamarynu. W starożytnej Grecji oraz Rzymie popularne było ozdabianie go wklęsłym reliefem, czyli intaglio – takie ozdoby noszono na przykład jako brosze.

Tymczasem w średniowieczu powszechne było przekonanie, że akwamaryn ma moc zapobiegającą działaniu trucizn; amulety z akwamarynu cieszyły się dużą popularnością wśród rodzin królewskich i wysoko postawionych członków społeczeństwa, którzy ze względu na swoją pozycję byli szczególnie narażeni na otrucia. Do wiary w moc akwamarynu jako antidotum na trucizny przyczynił się napisany w 1377 roku przez Williama Langlanda poemat Widzenieo Piotrze Oraczu.

Akwamaryn wykorzystywano także do ozdabiania koron oraz innych insygniów królewskich:  kamień o masie 988 karatów znajduje się w koronie królów brytyjskich, akwamaryn zdobi również berło polskiego władcy, Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jest ono wykonane z trzech lasek akwamarynu, które spięte są złotą oprawą w kształcie liści. Berło to zostało stworzone około 1792 roku, obecnie przechowywane jest na Zamku Królewskim w Warszawie.

Akwamaryn w biżuterii

Akwamaryno wysokiej przezroczystości jest bardzo cenionym kamieniem w świecie jubilerskim. Jest on twardy, daje się też łatwo polerować. Szlifuje się go najczęściej fasetkowo (szlif brylantowy lub schodkowy), ponieważ takie cięcie najlepiej wydobywa wszystkie jego walory. Wykorzystuje się go we wszelkiego rodzaju biżuterii: pierścionkach, kolczykach, broszkach, wisiorach i bransoletach.

Akwamaryn dostępny jest formie kul, dysków, oponek, wałków oraz owali – te kształty świetnie nadają się do tworzenia z niego naszyjników i bransolet. Piękne są również krople oraz łezki, znajdujące zastosowanie w technikach sutaszu czy wire-wrappingu, gdzie subtelny błękit akwamarynu doskonale komponuje się z oksydowanym srebrem. Chociaż szczególnie ceniony jest ten o wysokiej przezroczystości i czystości, akwamaryn mniej przejrzysty również znajduje swoich amatorów – poprzez swoje drobne skazy może być jedyny w swoim rodzaju i przez to szczególnie ciekawy. Tworząc biżuterię z jego udziałem, warto stosować nośniki (na przykład nici) w błękitnym kolorze, tak, by jeszcze lepiej podkreślić jego barwę. Obejrzyj kamienie akwamarynu dostępne w sklepie Royal-Stone.

Ciekawostkę może stanowić fakt, że w XIX wieku największą popularnością cieszył się akwamaryn o zielonkawym odcieniu, podczas gdy obecnie najbardziej ceniony jest ten w kolorze błękitu. Kamień o szczególnie głębokiej niebieskiej barwie to akwamaryn maxix. Kolor akwamarynu może być wzmacniany przez podgrzewanie, jednak tylko do pewnej temperatury, bowiem zbyt wysoka skutkuje odbarwieniem kamienia.Podgrzewanie służy też zmianie barwy z zielononiebieskiej na niebieską. 

A czy wiecie, że każda rocznica ślubu ma przypisany swój minerał? Akwamaryn przypada na 19-ta rocznicę ślubu czyli na perłowe gody nie może zabraknąć biżuterii z tym kamieniem.  W astrologii akwamaryn przyporządkowany jest znakom: Bliźnięta, Waga, Skorpion, Ryba.

Akwamaryn jest wrażliwy na działanie światła słonecznego (może blednąć pod jego wpływem), dlatego nosząc go, należy unikać długotrwałej ekspozycji na słońce. Kamień najlepiej czyścić wilgotną ściereczką z użyciem delikatnego mydła i letniej wody, pamiętając o jego późniejszym osuszeniu.

Miłej lektury o akwamarynie

życzy Ewa Szczęśniak z Royal-Stone