Spinel to jeden z najnowszych kamieni szlachetnych na rynku jubilerskim. Uznaje się go nawet za najważniejszy kamień szlachetny nowej ery. Co prawda używano go już w starożytności, ale pod błędną nazwą o czym szerzej w dalszej części wpisu.

Spinel właściwości

Spinel jest szklistym kamieniem, tlenkiem glinu i magnezu, jego twardość w skali Mohsa wynosi aż 7,5-8 co czyni go kamieniem wyjątkowo wytrzymałym i odpornym na zarysowania. Spinel niekiedy wykazuje asteryzm czyli efekt gwiazdy (spinel gwiaździsty) oraz sporadycznie efekt kociego oka. Spinel tworzy wyraźne, dobrze wykształcone kryształy. Nazwa kamienia nie ma udokumentowanego źródła, prawdopodobnie pochodzi od słowa „czubek”(łac.) co odnosi się do jego spiczastej postaci krystalicznej lub „iskra” (gr.) jaskrawy kolor. Spinele występują w wielu barwach: czerwonej, różowej, niebieskiej, fioletowej, żółtej, pomarańczowej, czarnej, a także bezbarwnej. Najbardziej pożądaną barwą jest kolor czerwony, najtańszą i najbardziej popularną kolor czarny. Za piękne kolory spinelu odpowiadają: żelazo, chrom, wanad i kobalt.

Spinel czy rubin?

Spinel wydobywano od wieków, ale przez długi czas mylono go z rubinem (spinel o barwie różowo-czerwonej) i wszystkie czerwone kamienie, które pozyskiwano z ziemi zwano po prostu rubinami. Nie trudno było o błąd w rozpoznaniu, skoro spinel powstaje w tych samych utworach skalnych i w tych samych warunkach geologicznych co rubin i szafir. Starożytni kupcy klejnotów nie dysponowali innymi sposobami na odróżnienie kamienie, więc uważali, że te kolorowe spinele to rubiny i szafiry. Dopiero wraz z dostępem nowoczesnych narzędzi gemmologicznych można było wyodrębnić nowy kamień szlachetny – spinel, czego dokonano ok. 150 lat temu. I słusznie, bo spinel jest pięknym kamieniem i zasługuje na uznanie i swoje miejsce wśród cennych klejnotów szlachetnych.

Najbardziej znanym przykładem spinelu rozpoznanego jako rubin jest 170-karatowy spinel o nazwie “Rubin Czarnego Księcia”. Pierwszym znanym właścicielem tego kamienia był mauretański książę Granady (XIV wiek). Kamień przeszedł przez kilku właścicieli aby w końcu trafić do Korony Cesarskiej Zjednoczonego Królestwa (zdjęcie poniżej). Innym przykładem jest 361-karatowy „Rubin Timura”, kamień zdobiący brytyjski naszyjnik koronny, który również okazał się ostatecznie spinelem.

Spinel występowanie

Najważniejsze złoża spinelu występują w Birmie, Laosie, Kambodży, Tadżykistanie, na Sri Lance z tych kopalni pochodzą najlepsze, poszukiwane okazy, przede wszystkim żywe w kolorze. Spinel wydobywa się także w Wietnamie, Afganistanie, Brazylii, Nepalu, Tanzanii, Tajlandii i w USA. Niewielkie ilości spinelu można znaleźć tez w Polsce, na Dolnym Śląsku koło Złotoryi.

Grupy spinelu

W handlu istnieje wiele nazw określających poszczególne grupy spinelu ze względu na kolor:

1. Flame spinel / Rubicell, spinelo gnisty – spinel o barwie od jasno-pomarańczowego do pomarańczowo-czerwonego
2. Spinel balas– barwa bladoczerwona (błędnie nazywany Rubin balas)
3. Pleonast / Cejlonit– ciemnozielony do czarnego, zawiera żelazo
4. Hercynit /spinel żelazawy – ciemnozielony lub czarny
5. Gahnit /spinel cynkowy – niebieski, fioletowy lub ciemnozielony do czarniawego spinelu
6. Gahnospinel –niebieski do ciemnoniebieskiego lub zielonego
7. Picotyt / spinel chromowany – brązowawy, ciemnozielony lub czarniawy spinel

Spinel bogactwo kształtów

Spinel formowany jest na kształt kropli, łezek, cebulek, poduszek, kul i kaboszonów. Ozdobny, drobny szlif na powierzchni spinelu potęguje efekt blasku, dzięki czemu kamienie świetnie prezentują się w biżuterii eleganckiej i wieczorowej. Czarny spinel nie jest zwykłym czarnym kamieniem, ma niesamowitą, tajemniczą głębię, świetlisty połysk i może przypominać czarny diament.

Z czym można pomylić spinel?

Czarny spinel może być mylony z czarnym turmalinem, choć ten drugi nie ma metalicznej poświaty i nie daje takich refleksów. Podobieństwo wykazuje również czarny onyks, ale tylko wizualne, bo ma czarny kolor. Onyks charakteryzuje się naprzemiennymi pasmami, które co prawda w czerni trudno zobaczyć, ale one tam w nim są 🙂 Kolorowe spinele mylone są z rubinami i szafirami (a raczej odwrotnie to spinele potrafią udawać swoich droższych krewniaków).

Biżuteria ze spinelem

Spinel dzięki różnorodności kształtów jest idealny do prawie każdego rodzaju biżuterii, takich jak pierścionki, naszyjniki, bransoletki, wisiorki, broszki i inne ozdoby. Kamienie spinelu wyglądają imponująco osadzone w złocie lub srebrze, używają ich wielcy projektanci biżuterii ekskluzywnej jak Dior, Chanel czy Louis Vuitton.

Uważa się, że spinel strzeże przed ludźmi kłamliwymi, jest amuletem ludzi prawdomównych, a ze względu na uspokajającą energię używany jest jako kamień kojący i odstresowujący. W astrologii spinel przyporządkowany jest do osób urodzonych pod znakiem Bliźniąt.

W sklepach Royal-Stone dostępny jest głównie czarny spinel w różnych kształtach i wielkościach.

Pielęgnacja kamieni spinelu

Spinel należy myć pod bieżącą, letnią wodą z mydłem i obficie spłukać. Wycierać miękką ściereczką i przechowywać jak każdą biżuterię z kamieniami w oddzielnych woreczkach w suchym miejscu. Należy również pamiętać, aby biżuterię z kamieniami zdejmować przed wejściem do wody, sprzątaniem (detergenty) lub aktywnością sportową (pot).

Miłej lektury, Ania / Royal-Stone