Czy można odróżnić naturalne kamienie od syntetycznych?

Rubiny, szafiry, perły czy szmaragdy to najbardziej pożądane kamienie w jubilerstwie. Są jednak rzadkie, a najpiękniejsze okazy drogie. Także świat przemysłu wykorzystuje kamienie szlachetne ze względu na ich właściwości np. twardość. Dziś w jubilerstwie i przemyśle są powszechnie wykorzystywane nie tylko kamienie naturalne, lecz także syntetyczne i sztuczne. Czym są kamienie naturalne, a czym sztuczne czy syntetyczne? Zapraszamy do lektury.

Czym charakteryzują się kamienie naturalne?

Od wielu wieków naturalne kamienie szlachetne są symbolem piękna, elegancji oraz niesamowitego bogactwa. Niegdyś były one noszone dla podniesienia statusu społecznego, nie wszyscy mogli sobie na nie pozwolić.

Naturalne kamienie charakteryzuje wyjątkowy wygląd, wysoka wartość oraz rzadkie występowanie. Minerały te formowały się przez tysiące lat w skałach magmowych, osadowych oraz metamorficznych. Są to też samorodne substancje pochodzenia organicznego o ściśle określonym składzie chemicznym. Wszystkie one powstały w wyniku działania sił natury na przestrzeni milionów lat – stąd ich wysoka cena i rzadkość występowania. 
Kamienie naturalne cechuje pewna nieidealność – zdarzają się w nich wrostki, zmętnienia, pęknięcia czy wtręty pęcherzyków powietrza. Często też nie mają intensywnych barw.
Im ładniejsze i czystsze kamienie naturalne tym ich cena jest wyższa. Pozbawione wrostków, przejrzyste rubiny, szmaragdy i inne kamienie potrafią osiągać milionowe ceny na rynku.

Zwyczajowo kamienie naturalne dzielimy na:

• kamienie szlachetne – które to odznaczają się bardzo dużą twardością i wytrzymałością na działanie niekorzystnych czynników zewnętrznych. Odznaczają się tez rzadkością występowania. Należą do nich np. szmaragd, szafir, aleksandryt oraz akwamaryn.  Do tej grupy zaliczamy także perły.
• kamienie półszlachetne, zwane często ozdobnymi – są znacznie łatwiej dostępne w przyrodzie, ale za to posiadają nieco gorsze właściwości fizyczne. Należą do nich np. agat, onyks, kwarc, turkus oraz granat. 

Kamienie naturalne nie zawsze wyglądają tak jak po wydobyciu ze skał. Znaną praktyką jest ich ulepszanie – dobarwianie, działanie wysoką temperaturą, ciśnieniem lub promieniowaniem. Zabiegi te mają na celu uatrakcyjnienie wyglądu kamieni naturalnych. Powszechnie dobarwianym kamieniem jest agat, który  jest bardzo podatny na tego typu działanie. Poprzez nasycanie agatu różnymi roztworami można uzyskać nawet bardzo jaskrawe i żywe barwy jak ostry róż czy głęboki fiolet. Wygrzewany fioletowy ametyst zamienia się w żółty cytryn.

Czym charakteryzują się kamienie syntetyczne?

Pierwsze kamienie syntetyczne powstały one w XIX wieku. Są one odpowiednikami kamieni naturalnych, ale w przeciwieństwie do nich nie powstają naturalnie, lecz są tworzone przez człowieka w laboratoriach w wyniku kontrolowanych procesów chemicznych imitujących  warunki naturalne. Ich skład chemiczny jest identyczny jak kamieni naturalnych, które mają naśladować. Kamienie syntetyczne są zwykle tańsze od swoich naturalnych odpowiedników, choć w zależności od ich jakości i procesu produkcji także i kamienie syntetyczne mogą osiągać znaczne ceny na rynku.

Do kamieni syntetycznych zaliczamy także tzw. kamienie rekonstruowane i rekrystalizowane. Rekonstruowanie kamieni polega na tworzeniu nowych kamieni z okruchów lub proszku kamieni naturalnych w procesie spiekania, stapiania lub prasowania.

Co to są kamienie sztuczne?

Najprościej można napisać, że kamienie sztuczne to imitacje kamieni naturalnych lub ich syntetycznych odpowiedników. Kamienie sztuczne mogą naśladować wyglądem kamienie naturalne lub być zupełnie odmienne i nie mieć swoich odpowiedników w tej grupie. Kamienie sztuczne są zwykle wykonane ze szkła, plastiku lub żywicy. W procesie produkcji kamienie sztuczne otrzymują mocne kolory i fantazyjne szlify, ale ich skład chemiczny nie ma nic wspólnego z kamieniami naturalnymi.
Kamienie sztuczne są oczywiście najtańsze i często traktowane są jako ozdoby o niższej wartości. 
Bardzo popularnymi kamieniami sztucznymi – czyli wytworzonymi przez człowieka i niemającymi swoich odpowiedników w przyrodzie są Piasek Pustyni, Noc Kairu i Szmaragd Nilu. 

W tym miejscu należy wspomnieć, że  naśladownictwo kamieni naturalnych nie jest w żaden sposób zabronione i stanowi legalny i powszechny sposób pozyskiwania tanich kamieni do biżuterii i ozdób. Pierwsze imitacje kamieni stosowano już w starożytnym Egipcie, tak więc ta praktyka towarzyszy ludzkości od lat.

 W 1758 r. Joseph Strasser opracował rodzaj szkła mającego imitować diamenty. Dawało się ono doskonale szlifować, dając silny blask i złudzenie prawdziwego brylantu. Pomimo iż cesarzowa Maria Teresa zakazała jego produkcji i sprzedaży, ta imitacja  zawładnęła rynkiem kamieni szlachetnych. Do dziś dnia na migoczące “diamenciki” używamy słowa strass 🙂

Jak sprawdzić autentyczność kamieni szlachetnych i ozdobnych?

Rozróżnienie prawdziwych kamieni naturalnych od kamieni syntetycznych lub imitacji bywa naprawdę trudne. Dzisiejsze możliwości technologiczne pozwalają na tworzenie doskonałych kopii kamieni. Często stwierdzenie autentyczności kamienia wymaga skomplikowanych i kosztownych badań. W odróżnianiu naturalnych kamieni od ich zamienników pomagają mikroskopy elektronowe, promienie rentgena, lasery i aparatura spektrograficzna. 

Więcej o kamieniach naturalnych, syntetycznych i sztucznych – o sposobach ich traktowania w celu polepszenia wyglądu, a także o ich właściwościach przeczytasz we wpisie Kilka słów o kamieniach jubilerskich

Jeśli tak jak my kochasz kamienie i biżuterię z kamieniami zapraszamy do sklepu royal-stone.pl, gdzie kupisz kamienie naturalne w sznurach i na sztuki do wyrobu bransoletek, naszyjników, kolczyków a także talizmanów :).